Irena Sendlerowa – 111 rocznica urodzin Sprawiedliwej wśród Narodów Świata

Irena od najmłodszych lat bawiła się z żydowskimi rówieśnikami i w ten sposób nauczyła się języka jidysz. – Wychowana byłam w duchu, że obojętna jest sprawa religii, narodu, przynależności do jakiejś rasy – ważny jest człowiek! – tak Irena opisywała dzieciństwo w swoim życiorysie.

Przed wybuchem wojny studiowała na Uniwersytecie Warszawskim i już w tym czasie sprzeciwiała się zachowaniom antysemickim na uczelni i otwarcie walczyła z dyskryminacją. Pracowała w Sekcji Pomocy Matce i Dziecku przy Wolnej Wszechnicy Polskiej, a następnie w Wydziale Opieki Społecznej i Zdrowia Publicznego Zarządu m.st Warszawy.

CZYTAJ RÓWNIEŻ: Społeczeństwo polskie wobec zagłady Żydów. Czy Polacy mordowali i dręczyli Żydów podczas drugiej wojny światowej, czy też ratowali ich i pomagali im? Aby choć częściowo zbliżyć się do odpowiedzi na tak postawione pytanie, ale także ocenić jego znaczenie i sens, należy wsłuchać się w głos historyków i badaczy zajmujących się problemem.

W krótkim czasie po wejściu Niemców do Polski wraz z grupą współpracowników utworzyła tajną komórkę pomocy Żydom, a w 1942 r. kiedy utworzono polską organizację podziemną - Radę Pomocy Żydom "Żegotę" - została tam szefową wydziału dziecięcego. Korzystając z przepustki, jaka przysługiwała jej jako pracownicy Wydziału Opieki Społecznej, wchodziła do getta przebrana za pielęgniarkę. W ten dostarczała potrzebującym jedzenie, leki i pieniądze. Razem ze współpracownikami organizowała także akcje przemycania dzieci żydowskich. Historycy szacują, że Irena i jej przyjaciele uratowali nawet 2,5 tysiąca istnień.

CZYTAJ RÓWNIEŻ: Nic tak dobrze nie służy krajowi jak prawda. Z Dariuszem Stolą, dyrektorem Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, rozmawia Kamil Broszko.

W 1943 roku została aresztowana przez Gestapo, torturowana i skazana na karę śmierci. Dzięki przekupieniu niemieckich Strażników przez członków „Żegoty” udało jej się uniknąć śmierci. Po wyjściu z Pawiaka kontynuowała działalność konspiracyjną jako Klara Dąbrowska i nadal pomagała Żydom. W trakcie powstania warszawskiego prowadziła szpital powstańczy.

CZYTAJ RÓWNIEŻ: Więzi między ludźmi przetrwały wojnę. Urodziła się nieco ponad rok po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Jej losy naznaczyła wojna, podczas której była żołnierzem, partyzantem, szpiegiem. Po wojnie poświęciła się pomocy tym, z którymi związało ją braterstwo broni i bój o ojczyznę. Z Haliną Górką-Grabowską rozmawia Kamil Broszko.

O bohaterstwie Ireny Sendlerowej stało się głośno na całym świecie dopiero w 1999 r., gdy amerykańscy uczniowie ze stanu Kansas wystawili sztukę poświęconą jej bohaterskim czynom. W latach 2007 i 2008 jej kandydatura została zgłoszona do Pokojowej Nagrody Nobla. Zmarła 12 maja 2008 w Warszawie.

Źródło: Polscy Sprawiedliwi i Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma