Najlepsze miasto świata. Opera o Warszawie otwiera nowy sezon Teatru Wielkiego - Opery Narodowej pod dyrekcją Borisa Kudlički

Mija dokładnie osiem dekad od rozpoczęcia wielkiej odbudowy stolicy. Z tej okazji Teatr Wielki - Opera Narodowa oraz Sinfonia Varsovia zaprezentują widzom 19, 20 i 21 września oraz 18 i 19 października tego roku wyjątkowe dzieło sceniczne. Najlepsze miasto świata. Opera o Warszawie – oparta na motywach książki Grzegorza Piątka Najlepsze miasto świata. Warszawa w odbudowie 1944–1949 (W.A.B. 2020) – to nie tylko utwór o szczególnym znaczeniu artystycznym, lecz także głęboko poruszająca refleksja nad losami miasta, jego stratami i triumfami oraz nad marzeniami i wysiłkiem ludzi, którzy na przekór wojennej pożodze stworzyli miasto od nowa.

Pomysłodawcą i kuratorem opery jest Jarosław Trybuś, historyk sztuki, krytyk architektury, wykładowca. Dzieło powstało w koprodukcji Teatru Wielkiego - Opery Narodowej i Sinfonii Varsovii z okazji 80. rocznicy rozpoczęcia odbudowy Warszawy. Projekt finansuje m.st. Warszawa.

fot. Janusz Marynowski/TWON

Opowieść o losach miasta i ludzi

 

Librecista Beniamin M. Bukowski napisał tekst, który w unikalny sposób splata ze sobą dokumenty epoki, fragmenty przemówień polityków, fachowy język urbanistów i potoczne głosy ulicy. Nie nosi w sobie jednak znamion suchej kroniki, lecz żywego dramatu o ludziach – architektach, dziennikarzach i mieszkańcach miasta.

 

W centrum tej opowieści splatają się losy dwóch silnych kobiet: polskiej architektki modernistycznej, wzorowanej na Helenie Syrkus – współtwórczyni Biura Odbudowy Stolicy i jednej z czołowych postaci awangardy urbanistycznej, oraz amerykańskiej korespondentki
o rysach Anne Louise Strong, dziennikarki zafascynowanej komunizmem, która wraz z Armią Czerwoną przemierzała zniszczoną wojną Polskę. Ich spotkanie, rozgrywające się na tle zrujnowanej Warszawy, staje się pretekstem do refleksji nad marzeniami, odpowiedzialnością i niełatwymi wyborami, które kształtują losy miast i ludzi.

 

Twórcy o dziele

 

„Całe życie jednej z naszych głównych bohaterek naznaczone jest próbą rozliczenia się z własnymi zamierzeniami, z poczuciem winy, które jej towarzyszy przez cały czas. Śpiewa bowiem: miałam sny przed wojną. Mówiłam, że trzeba wszystko zburzyć i wszystko zostało zburzone” – mówi Barbara Wiśniewska, reżyserka spektaklu. „To historia o tym, że czasem marzenia przybierają nieoczekiwane kształty – i o tym, że życie zawsze znajduje swoje drogi”.

 

Niełatwego zadania skomponowania muzyki do tej historii podjął się Cezary Duchnowski – artysta, który od lat redefiniuje granice muzyki współczesnej, łącząc tradycyjne instrumentyz elektroniką. „Sztuka nie jest dla technologii, ale technologia jest dla sztuki” – podkreśla. Jego twórczość jest poszukiwaniem „najgłębszych warstw muzyki – samego brzmienia”.
W Najlepszym mieście świata. Operze o Warszawie łączy rozmach orkiestry, chóry
i elektronikę, tworząc dźwiękową panoramę zniszczenia i nadziei. „Dla mnie miasto to także dźwięk – echo kroków, huk maszyn, cisza ruin. Chciałem, aby ta opera brzmiała jak Warszawa odbudowująca się z gruzów” – mówi kompozytor.

 

„Trudno wyobrazić sobie inną orkiestrę niż noszącą w swojej nazwie Warszawę, która miałaby lepsze podstawy do realizacji tego projektu” – podkreśla Janusz Marynowski, dyrektor Sinfonii Varsovii. „Jako instytucja, która sama rewitalizuje zabytkowy kompleks na warszawskiej Pradze, wiemy, czym jest praca nad odbudową. Ta opera to nie tylko wspomnienie przeszłości – to także lustro dla współczesności”.

 

Reżyserka Barbara Wiśniewska również widzi w spektaklu osobistą historię. „Jestem warszawianką, a Warszawa jest dla mnie domem. Uderzyło mnie, jak niewiele brakowało, by to miasto zniknęło na zawsze. A jednak wspólnym wysiłkiem udowodniono, że niemożliwe jest możliwe” – mówi. „W czasach, gdy wojna niszczy kolejne miasta, opowieść o odbudowie Warszawy nabiera nowych znaczeń – to przypomnienie, że podniesienie się z ruin jest możliwe”.

 

Miejscem wrześniowej premiery jest gmach Teatru Wielkiego – Opery Narodowej. Budynek, który sam był świadkiem wojennego zniszczenia i długiego procesu odbudowy zakończonej dopiero w 1965 roku, dziś stanie się przestrzenią dla dzieła, które w sposób bezpośredni splecie historię i teraźniejszość, tragedię i nadzieję.

 

Boris Kudlička - nowym dyrektorem naczelnym TWON

Jest scenografem i projektantem. Z TWON związany od 1995 roku. Jest autorem scenografii do ponad 80 spektakli operowych, współtworzonych m.in. z reżyserem Mariuszem Trelińskim: Madame Butterfly, Król Roger, Don Giovanni czy Halka. Współpracował z czołowymi teatrami operowymi na świecie, m.in. z Metropolitan Opera w Nowym Jorku, Royal Opera House w Londynie, Staatsoper Berlin, Washington Opera, Los Angeles Opera, San Francisco Opera, Theater an der Wien, Tokyo Bunka Kaikan oraz Operą Królewską w Sztokholmie i w Kopenhadze. Do realizacji swoich projektów operowych zapraszali go światowej sławy reżyserzy, m.in. Keith Warner, Amon Miyamoto i Dale Duising. Ważne miejsce w jego twórczości zajmuje też działalność wystawiennicza i projektowa: jest m.in. współautorem projektu wnętrz Hotelu Europejskiego czy ekspozycji Muzeum Historii Polski. Laureat wielu nagród i wyróżnień. Odznaczony Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

Kiedy obejmuje się stery tak monumentalnej instytucji – istotnej dla kultury polskiej, ale też europejskiej – to ważne, żeby zachować w niej ciągłość, nie naruszać fundamentów, które Teatr Wielki - Opera Narodowa ma zresztą solidne – mówił Kudlička w wywiadzie dla Vogue  – Ten teatr to w jakimś sensie mój drugi dom. Czuję respekt wobec zespołu, szanuję pracę ludzi, którzy od lat tworzą Teatr Wielki - Operę Narodową. I wiem, że mogę liczyć na wzajemność. Jeśli będzie między nami zaufanie, zdobędziemy Himalaje. Zrobię wszystko, żeby tego zaufania nie zawieść.

 

Teatr Wielki - Opera Narodowa z Godłem „Teraz Polska”

W 2013 roku Teatr Wielki otrzymał wyróżnienie honorowe „Teraz Polska” za najwyższy poziom artystyczny sceny narodowej oraz promocję polskiej kultury na arenie międzynarodowej.

W 2015 roku dyrektor generalny Teatru Wielkiego Waldemar Dąbrowski został laureatem tytułu „Wybitny Polak Teraz Polska” w uznaniu za wkład w promocję kultury polskiej w kraju i na świecie.

 

Źródło: materiały prasowe Teatru Wielkiego – Opery Narodowej