Jan Sawka

Jan Sawka urodził się w 1946 r. Ukończył studia architektury i sztuki we Wrocławiu. Szybko zdobył międzynarodowe uznanie, zostając na początku lat 70. jednym z reformatorów polskiej szkoły plakatu. Był współtwórcą Teatru STU i już wówczas obiecującym malarzem. W wieku 29 lat zdobył nagrodę na Festiwalu Malarstwa w Cagnes-sur-Mer.

Sawka opuścił Polskę w 1976 r., a z końcem 1977 r. osiedlił się w Nowym Jorku. Rysował polityczne komentarze dla „New York Timesa” i innych pism, kontynuował tworzenie scenografii, grafiki warsztatowej i malarstwa. Zaczął rzeźbić. W latach 80. zasłynął szeregiem wystaw malarstwa i rzeźby w Nowym Jorku. Jego seria 25 suchorytowych grafik zebranych w „Księgę Fikcji” była książką roku „New York Timesa” w 1986 r. W tym czasie Jan kontynuował działalność na rzecz opozycji demokratycznej w Europie Wschodniej. Tak powstał słynny plakat „Solidarność”.


Fot. Archiwum prywatne Jana Sawki

W latach 1991–1995 retrospektywna wystawa Jana „Powroty” odwiedziła Polskę, Czechosłowację i Węgry, upamiętniając grozę sowieckiej hegemonii i jednocześnie wskazując drogę do lepszej przyszłości. W tym samym czasie Jan rozpoczął współpracę z Japonią, skupiając się na nowych mediach i materiałach. Dalej kontynuował malarstwo, rytowanie, rysunek i scenografie do teatrów. Zaprojektował monumentalne scenografie dla zespołów rockowych The Grateful Dead i Traffic.

Ponad 10 lat zajęło mu stworzenie wielkiego spektaklu multimedialnego „The Voyage”, projektu łączącego wiele wcześniejszych doświadczeń. Wersja wstępna z muzyką Niemena otrzymała złoty medal na Biennale Sztuki we Florencji w 2003 r. Projekt ten jest w produkcji, muzykę komponuje Mickey Hart, członek byłego Grateful Dead.

W rosnącym stopniu Jan interesuje się architekturą symboliczną. Jest to logiczna część jego kariery – ojciec Sawki był jednym z najzdolniejszych architektów swojej generacji. Jego karierę zniszczono po II wojnie światowej.

Jan nigdy nie partycypował w patetycznych gestach postmodernizmu. Sztuka Jana nie reprezentuje pustych idei konceptualizmu, jego praca jest świetnie zrealizowaną sztuką pełną znaczeń i uniwersalnych symboli. Projekt „Pomnik Pokoju w Jerozolimie” jest symbolem uniwersalnego pokoju, który został już nagrodzony przez AIA (Amerykański Instytut Architektów) w 2011 r.

Mistrzami Jana są artyści renesansu i wielcy moderniści. Tak jak artysta renesansowy, Jan umie pięknie rysować i malować. Jego projekty nie są inspirowane nowinkami udającymi innowacyjność. Wynikają z oryginalnego zastosowania niekonwencjonalnych materiałów w kontekście tradycji budowania i projektowania, które ceni. Jan czerpie inspirację z osiągnięć przeszłości. Jego sztuka zawsze uwydatniała zmysłowe i estetyczne przedstawienie realnego świata jako symbolu aspiracji duchowości ludzkości. Jednocześnie Jan zawsze rozumiał polityczny wymiar ludzkiego istnienia i przeciwstawiał się opresji w każdej formie.

Sztuka Jana Sawki jest kreowana, by wspierać nadzieję, dążenia i działania zmieniające świat na lepsze.


Dr. Frank V. Boyer

Uniwersytet Stanowy Nowego Jorku

Czytaj także

Najciekawsze artykuły i wywiady wprost na Twoją skrzynkę pocztową!

Administratorem Państwa danych osobowych jest Fundacja Best Place Europejski Instytut Marketingu Miejsc z siedzibą w Warszawie (00-033), przy ul. Górskiego 1. Z administratorem danych można się skontaktować poprzez adres e-mail: bestplace@bestplaceinstitute.org, telefonicznie pod numerem +48 22 201 26 94 lub pisemnie na adres Fundacji.

Państwa dane są i będą przetwarzane w celu wysyłki newslettera, na podstawie prawnie uzasadnionego interesu administratora. Uzasadnionymi interesami administratora jest prowadzenie newslettera i informowanie osób zainteresowanych o działaniach Fundacji.

Dane osobowe będą udostępniane do wglądu dostawcom usług IT w zakresie niezbędnym do utrzymania infrastruktury IT.

Państwa dane osobowe będą przetwarzane wyłącznie przez okres istnienia prawnie uzasadnionego interesu administratora, chyba że wyrażą Państwo sprzeciw wobec przetwarzania danych w wymienionym celu.

Uprzejmie informujemy, iż przysługuje Państwu prawo do żądania od administratora dostępu do danych osobowych, do ich sprostowania, do usunięcia, prawo do ograniczenia przetwarzania, do sprzeciwu na przetwarzanie a także prawo do przenoszenia danych (o ile będzie to technicznie możliwe). Przysługuje Państwu także możliwość skargi do Urzędu Ochrony Danych Osobowych lub do właściwego sądu.

Podanie danych jest niezbędne do subskrypcji newslettera, niepodanie danych uniemożliwi wysyłkę.