Klaster Dolina Lotnicza – motor napędowy Podkarpacia… i Polski
Stowarzyszenie Grupy Przedsiębiorców Przemysłu Lotniczego Dolina Lotnicza jest pierwszym i największym polskim klastrem. Jego sukces oraz rozpoznawalność, zarówno w Polsce, jak i za granicą, przyczyniły się w znacznej mierze do promocji Podkarpacia oraz zwiększenia roli klastrów w rozwoju regionów i ich innowacyjności.
Dolina Lotnicza to obecnie ponad 100 innowacyjnych przedsiębiorstw przemysłowych zlokalizowanych w województwie podkarpackim, wytwarzających części i podzespoły do silników odrzutowych, płatowców i helikopterów dla najważniejszych światowych producentów sektora lotniczego. Firmy klastra Dolina Lotnicza produkują również wyroby finalne, takie jak samoloty Skytruck, Bryza, Orka, śmigłowce Black Hawk, Sokół, SW-4 . W ciągu ostatnich kilku lat w Dolinie Lotniczej zainwestowały takie światowe firmy jak Pratt & Whitney, Sikorsky, AgustaWestland, MTU Aero Engines, Hamilton Sundstrand, Goodrich. Coraz więcej nowych członków Doliny Lotniczej to małe i średnie przedsiębiorstwa, często rodzinne firmy, z różnych krajów Europy Zachodniej oraz Ameryki Północnej, które zdecydowały się na otworzenie swoich siedzib w południowo-wschodniej Polsce. Stanowią one niezwykle ważne ogniwo w lokalnym łańcuchu poddostawców Doliny Lotniczej.
.JPG)
W ramach działań klastra Dolina Lotnicza udało się nawiązać i rozwinąć modelową współpracę przemysłu z nauką. Od kilku lat co kwartał producenci lotniczy spotykają się regularnie z przedstawicielami współpracujących z nimi najlepszych polskich politechnik i ośrodków naukowych. W celu efektywnego rozwoju tych relacji powołano do życia Centrum Zaawansowanych Technologii „Aeronet – Dolina Lotnicza”, które skupia obecnie kilkadziesiąt przedsiębiorstw z klastra przemysłowego oraz kilkanaście uczelni i instytucji B+R. Przedsiębiorcy definiują, jakie mają problemy technologiczne, wdrożeniowe itd., a uczelnie pomagają je rozwiązać, prowadząc odpowiednie badania. Przy Politechnice Rzeszowskiej utworzono – za pieniądze z budżetu państwa i fundusze unijne (67 mln zł) – najlepsze w kraju laboratorium materiałowe, które m.in. pracuje nad udoskonalaniem stosowanych w lotnictwie materiałów i odpornych na wysokie temperatury pokryć. Pozyskano również duże środki na potrzeby konkretnych badań dla sektora lotniczego w Polsce. Zrealizowano projekt kluczowy dla CZT „Aeronet – Dolina Lotnicza” o nazwie „Nowoczesne technologie materiałowe stosowane w przemyśle lotniczym” (w ramach działania 1.1.2. Strategiczne programy badań naukowych i prac rozwojowych). Budżet wyniósł 85 mln zł. Głównym celem jest ukierunkowanie realizowanych w kraju prac badawczych w branży lotniczej na dziedziny, które mają lub będą miały decydujący wpływ na poprawę pozycji konkurencyjnej polskiej gospodarki oraz budowę gospodarki opartej na wiedzy. Aby zoptymalizować współpracę dotyczącą wdrażania nowoczesnych technologii, powołano do życia Komisję Nowych Technologii Doliny Lotniczej, która składa się najlepszych technologów reprezentujących poszczególne firmy klastra.
Klaster Dolina Lotnicza współpracuje także w szerokim zakresie z krajowymi i regionalnymi władzami oraz instytucjami publicznymi, by stymulować tworzenie prawa pobudzającego innowacje oraz popyt ze strony sektora publicznego. SGPPL Dolina Lotnicza było inicjatorem i sygnatariuszem porozumienia z Narodowym Centrum Badań i Rozwoju, dotyczącego utworzenia krajowego sektorowego programu dla lotnictwa InnoLot, będącego odpowiednikiem europejskiego programu Clean Sky. Dolina Lotnicza jest również aktywnym członkiem Klubu Klastrów Ministerstwa Gospodarki, który pracuje m.in. nad odpowiednimi rozwiązaniami stymulującymi przyrost firm z sektorów kluczowych dla gospodarki narodowej i poszczególnych regionów Polski.
Od początku działania klastra Dolina Lotnicza jednym z jego priorytetów było podniesienie atrakcyjności regionu dla światowej klasy naukowców oraz zagranicznych inwestorów. Tworzone są specjalne strefy ekonomiczne, w tym Podkarpacki Park Naukowo-Technologiczny Aeropolis przy lotnisku w Rzeszowie, który jest dedykowany inwestorom. W ciągu ostatnich kilku lat strefa przyciągnęła czołówkę światowych firm lotniczych.
Jednym z głównych czynników sukcesu klastra Dolina Lotnicza są unikalne w skali kraju aktywność i współpraca uczestników wywodzących się z przemysłu, wyższych uczelni i sfery publicznej. Zaangażowanie małych i średnich firm przejawia się głównie poprzez ich aktywność w Radzie MŚP Doliny Lotniczej. Powołano również do życia grupę zakupową oraz grupę konsultingową. Istotne znaczenie ma także postawa personelu SGPPL Dolina Lotnicza, którego pasja, zaangażowanie oraz poszukiwanie nowych pomysłów, dotyczących działań związanych z rozwojem klastra, znacznie przewyższają formalne wymagania wynikające z umowy o pracę.
