Samobójstwa dzieci i ludzi młodych. Co robić, jak reagować, na co zwracać uwagę

Według danych Komendy Głównej Policji, coraz więcej młodych Polaków podejmuje próby samobójcze. W 2022 roku odnotowano ponad 2 tysiące takich zdarzeń wśród osób do 18. roku życia, co stanowiło ponad 14% wszystkich zarejestrowanych przypadków. Natomiast w grupie wiekowej do 24 lat w ubiegłym roku było blisko 3,8 tysiąca prób samobójczych, co stanowiło 26,1% wszystkich przypadków w całym społeczeństwie. W roku 2021 odnotowano blisko 3,1 tysiąca przypadków, co stanowiło 22,2% ogółu.

Eksperci komentujący te dane biją na alarm. Wskazują, że młodzi ludzie coraz częściej czują się samotni i izolowani, a także bywają ofiarą przemoc i nie potrafią sobie z tym poradzić. Zauważają również, że brakuje im wsparcia ze strony rodziców i szkół, które skupiają się głównie na nauczaniu i wynikach. Problem pogłębia fakt, że otoczenie często bagatelizuje problemy zdrowia psychicznego młodych ludzi. To wszystko tworzy niebezpieczną spiralę, która wymaga pilnego działania.

Dlaczego młodzi ludzie popełniają samobójstwa

Najczęstsze przyczyny samobójstw wśród ludzi młodych w Europie to: depresja i inne zaburzenia psychiczne, które prowadzą do silnego poczucia beznadziejności i braku perspektyw na przyszłość; złe relacje rodzinne, brak wsparcia i zrozumienia ze strony rodziców lub opiekunów; stres związany z wyzwaniami szkolnymi lub akademickimi, takimi jak egzaminy, presja ocen i wymagający terminarz zajęć; trudności w nauce, takie jak dysleksja lub zaburzenia uwagi, które mogą prowadzić do poczucia niskiej samooceny i niezdolności do odniesienia sukcesu; problemy emocjonalne, takie jak trudności w nawiązywaniu przyjaźni, doświadczanie odrzucenia i wykluczenia, lub trudności z tożsamością seksualną; zaburzenia jedzenia, takie jak anoreksja i bulimia, które mogą prowadzić do niskiej samooceny i depresji; uzależnienia od substancji chemicznych, takich jak alkohol i narkotyki, które mogą prowadzić do depresji, braku perspektyw i samotności. Ważne jest, aby ludzie młodzi otrzymali odpowiednie wsparcie i pomoc w przypadku trudności emocjonalnych i psychicznych. Niekiedy takie wsparcie może uratować życie.

Jak system powinien wspierać ludzi młodych, by liczba samobójstw wśród nich się zmniejszyła

System powinien działać na wielu poziomach. Oto najważniejsze z nich: szeroka i powszechna dostępność opieki psychologicznej i psychiatrycznej, w tym terapii, leków, wsparcia psychiatrycznego; wsparcie rodzinne i społeczne, adresowane do tych, którzy są odpowiedzialni za opiekę nad ludźmi młodymi, a równocześnie przeżywają jakieś trudności; dostęp do edukacji i szkolenia, które dają realną perspektywę zdobywaniu umiejętności i kwalifikacji potrzebnych do przyszłej kariery; powinny być dostępne programy kształcenia, które dostarczą odpowiedniego wsparcia emocjonalnego; istotne jest również realizowanie kampanii społecznych i edukacyjnych, które zwiększają świadomość problemów zdrowia psychicznego wśród ludzi młodych; nowe technologie i media społecznościowe można wykorzystać w ten sposób, że właśnie tam dostępne będzie wsparcie emocjonalne dla tych wszystkich młodych ludzi, którzy mogą je odnaleźć w tym naturalnym dla siebie, wirtualnym środowisku; zapobieganie uzależnieniom: system powinien oferować programy prewencji uzależnień, które pomogą ludziom młodym uniknąć uzależnień od substancji chemicznych, takich jak alkohol i narkotyki, które mogą prowadzić do depresji, braku perspektyw i samotności.

Jak powinien zachować się rodzic lub obserwator, który widzi osobę młodą i podejrzewa możliwość wystąpienia u niej zamiarów samobójczych

Jeśli rodzic, członek rodziny lub znajomy zauważy u osoby młodej zachowania, które sugerują możliwość wystąpienia zamiarów samobójczych, powinien natychmiast podjąć odpowiednie kroki w celu zapewnienia pomocy. Oto kilka wskazówek, jak należy postąpić w takiej sytuacji. Zwracaj uwagę na niuanse, rodzice i bliscy powinien być uważny na sygnały, które sugerują, że osoba młoda może mieć zamiary samobójcze. Mogą to być zachowania takie jak, wycofywanie się z życia towarzyskiego, problemy w szkole lub pracy, problemy ze snem, zmiany nastroju, czy też rozmowy na temat śmierci, odejścia lub planów samobójczych. Rodzic lub obserwator powinien porozmawiać z osobą młodą i wyrazić swoje zaniepokojenie. Ważne jest, aby słuchać uważnie i bez osądzania, a następnie wyrazić swoje poparcie, zrozumienie. Zaproponuj pomoc i wsparcie, oraz skierować osobę młodą na specjalistyczną pomoc, np. do lekarza psychiatry, psychologa lub do ośrodka pomocy dla osób zmagających się z myślami samobójczymi. Ważne jest, aby pokazać, że osoba ta nie jest sama i że istnieją różne sposoby pomocy. Jeśli osoba młoda wydaje się zdezorientowana lub zdesperowana, rodzic lub obserwator powinien nie zostawiać jej samej, a skontaktować się z profesjonalistami, lub oddać ją do szpitala psychiatrycznego w razie potrzeby. Ważne jest, aby zachować spokój i nie oskarżać osoby młodej, ani jej nie krytykować, gdyż taki ton może jedynie pogorszyć sytuację. Jeśli osoba młoda wykazuje zachowania autodestrukcyjne i jest zdecydowana na dokonanie samobójstwa, należy natychmiast wezwać pomoc medyczną, lub skontaktować się z innymi służbami. Ważne jest, aby w sytuacjach związanych z myślami samobójczymi nie zwlekać z działaniem i szukać pomocy specjalistów, gdyż szybkie reagowanie może uratować życie osoby młodej.