O Polskim Komitecie Olimpijskim z okazji 100-lecia instytucji

 

„To wyróżnienie przyjmujemy z największą atencją, zwłaszcza że otrzymujemy je w tak znakomitym gronie laureatów” – powiedział 3 czerwca br. podczas gali w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej w Warszawie Andrzej Kraśnicki, prezes Polskiego Komitetu Olimpijskiego, odbierając wyróżnienie honorowe „Teraz Polska”, przyznane kierowanemu przezeń stowarzyszeniu. Podkreślił również, że takie uhonorowanie organizacji obchodzącej w tym roku jubileusz 100-lecia działalności to wyraz uznania dla wielu tysięcy rodaków pracujących we wszystkich strukturach polskiego ruchu olimpijskiego. 

 

PKOl, będący stowarzyszeniem skupiającym polskie związki sportowe dyscyplin olimpijskich oraz niektóre inne organizacje działające w sporcie, a podzielające zasady określone w „Karcie olimpijskiej MKOl”, został założony w Hotelu Francuskim  w Krakowie niespełna rok po odzyskaniu przez nasz kraj niepodległości – 12 października 1919 r. Już jego pierwotna nazwa – Komitet Udziału Polski w Igrzyskach Olimpijskich – zdradzała, że zamiarem założycieli było przygotowanie reprezentacji Polski  do udziału w igrzyskach olimpijskich w Antwerpii w 1920 r. Poczyniono pierwsze starania w tym kierunku, jednak na przeszkodzie stanęła wówczas wojna polsko-bolszewicka i plany trzeba było odłożyć na później. Olimpijski debiut odbył się w 1924 r. Najpierw w Chamonix, podczas Tygodnia Sportów Zimowych (potem formalnie uznanego za I Zimowe Igrzyska Olimpijskie), pokazała się skromna, ledwie kilkuosobowa reprezentacja Polski. O sukcesach trudno było wtedy marzyć, za to nasz występ w tym samym roku na letniej olimpiadzie w Paryżu przyniósł już pierwsze zdobycze medalowe. Srebro w kolarstwie torowym wywalczyła polska drużyna (Tomasz Stankiewicz, Jan Łazarski, Franciszek Szymczyk i Józef Lange), zaś brąz – jeździec Adam Królikiewicz na koniu Picadorze w konkursie skoków przez przeszkody.

 

Na pierwszy złoty medal czekaliśmy kolejne cztery lata, do igrzysk w Amsterdamie. Tam zdobyła go Halina Konopacka w konkursie rzutu dyskiem, bijąc jednocześnie rekord świata. Było też drugie złoto, które wręczono… poecie Kazimierzowi Wierzyńskiemu za tom wierszy „Laur olimpijski”. Do 1948 r. w ramach igrzysk organizowano bowiem również olimpijskie konkursy sztuki, w których polscy twórcy zdobyli aż osiem medali (trzy złote, dwa srebrne i trzy brązowe).

 

Od 1924 r. polska reprezentacja olimpijska uczestniczyła we wszystkich igrzyskach (wyjątkiem były jedynie zawody w 1984 r. w Los Angeles, zbojkotowane ze względów politycznych przez większość państw socjalistycznych). Warto wspomnieć, że w czasie II wojny światowej, gdy rozgrywanie oficjalnych igrzysk ze zrozumiałych względów zawieszono, w hitlerowskich obozach jenieckich, gdzie osadzeni byli polscy oficerowie, odbywały się wzorowane na konkurencjach olimpijskich zawody, które przeszły do historii jako „igrzyska za drutami”.

 

We wszystkich dotychczasowych letnich i zimowych igrzyskach olimpijskich nasz kraj reprezentowało łącznie ponad 3 tys. zawodników i zawodniczek (niektórzy wielokrotnie). Zdobyli oni w sumie 305 medali. Najbardziej udane dla Biało-Czerwonych były igrzyska w Moskwie (32 medale; 3 złote, 14 srebrnych, 15 brązowych), Montrealu (26 medali; odpowiednio: 7, 6, 13) i Tokio (23 medale; odpowiednio: 7, 6, 10). Od tego czasu konkurencja w sporcie światowym wzrosła – powstało wiele nowych państw, które często za jedną z najważniejszych form zaistnienia na forum międzynarodowym uznają właśnie zaprezentowanie się w sporcie. Do rywalizacji na najwyższym sportowym poziomie bardzo mocno włączyły się państwa Azji i Afryki, w efekcie o medale jest coraz trudniej. W ostatnich latach Biało-Czerwonym udawało się zdobywać na letnich igrzyskach już tylko po 10–11 medali. Na pewno nie zaspokaja to ani naszych ambicji, ani nie wyczerpuje możliwości.

 

Naszą najważniejszą olimpijską multimedalistką, która na igrzyskach wywalczyła aż siedem medali (trzy złote, dwa srebrne i dwa brązowe), pozostaje lekkoatletka Irena Szewińska, zmarła w połowie 2018 r. Czterema złotymi medalami może poszczycić się inny polski lekkoatleta – Robert Korzeniowski.

 

PKOl już od pierwszych miesięcy swego istnienia utrzymuje stały kontakt z Międzynarodowym Komitetem Olimpijskim. W jego działalności aktywnie uczestniczyli polscy członkowie MKOl, zwłaszcza Włodzimierz Reczek, a następnie Irena Szewińska. Polska była dwukrotnie gospodarzem sesji Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego – w 1937 i w 1969 r.

 

Od wielu lat PKOl działa w Stowarzyszeniu Narodowych Komitetów Olimpijskich Europy (EOC) – jesienią po raz drugi zorganizuje zgromadzenie ogólne stowarzyszenia. W latach 2005–2010 członkiem Komitetu Wykonawczego EOC był Piotr Nurowski, a obecnie jest nim Andrzej Kraśnicki. Wielu działaczy PKOl uczestniczy w pracach komisji i zespołów MKOl i EOC oraz w międzynarodowych federacjach i organizacjach sportowych. Marian Renke był przez wiele lat sekretarzem Stowarzyszenia Narodowych Komitetów Olimpijskich ANOC, a Janusz Piewcewicz – dyrektorem tego stowarzyszenia.

 

PKOl odgrywa istotną rolę w promocji idei olimpijskiej wśród Polaków za granicą oraz pomaga w budowaniu relacji Polonii z macierzą. Już od półwiecza ważną funkcję spełniają w tym zakresie odbywające się w kraju Polonijne Sejmiki Olimpijskie PKOl, gromadzące działaczy ze wszystkich kontynentów (kolejny, 25. odbył się pod koniec lipca br. w Gdyni). PKOl wspiera również światowe igrzyska polonijne, organizowane  przez Stowarzyszenie „Wspólnota Polska”.

 

Polski Komitet Olimpijski bezpośrednio nie ingeruje w przebieg przygotowań zawodników do igrzysk. Zgodnie z porozumieniem z Ministerstwem Sportu i Turystyki strona sportowa pozostaje w gestii resortu i poszczególnych polskich związków sportowych. Nad całością przygotowań olimpijskich czuwa sztab, do którego należą także przedstawiciele Komitetu. Z kolei sam PKOl ma do wypełnienia cały szereg zadań związanych z formalno-administracyjnym i logistycznym zabezpieczeniem operacji olimpijskich. W szczególności chodzi tu o dokonanie wstępnych, a potem ostatecznych imiennych zgłoszeń zawodników, trenerów i fizjoterapeutów; prowadzenie korespondencji z MKOl i komitetami organizacyjnymi igrzysk; przygotowanie strojów reprezentacyjnych; organizację ceremonii wręczenia nominacji do reprezentacji i uroczystych ślubowań zawodników; zabezpieczenie transportu na igrzyska i drogę powrotną; zamówienie noclegów i wyżywienia na miejscu; przygotowanie ubezpieczenia i opieki medycznej; a także… zapewnienie premii – nagród finansowych dla medalistów igrzysk. PKOl, jako jedna z nielicznych organizacji olimpijskich na świecie, nie korzysta z dotacji z budżetu państwa; całość środków na działalność pozyskuje na podstawie umów zawieranych ze swymi sponsorami i partnerami, do których zaliczają się: PKN Orlen (sponsor strategiczny), LOTTO – Totalizator Sportowy (sponsor generalny), OTCF – 4F (sponsor kolekcji olimpijskiej), Luxmed (partner medyczny), PLL LOT (oficjalny przewoźnik) oraz Deloitte i Columna Medica (partnerzy). Działania PKOl wspierają jego partnerzy medialni: „Rzeczpospolita” i Polskie Radio SA. PKOl prowadzi także skromną działalność gospodarczą, polegającą na wynajmie sal konferencyjnych i innych pomieszczeń w swoim Centrum Olimpijskim im. Jana Pawła II.

 

Zlokalizowane na warszawskim Żoliborzu Centrum, przekazane do użytku w połowie 2004 r., jest siedzibą Polskiego Komitetu Olimpijskiego, Muzeum Sportu i Turystyki, klubu fitness i restauracji Moonsfera. Należy bez wątpienia do najładniejszych obiektów stolicy, a jego funkcjonalność i dostępność komunikacyjna ułatwiają PKOl wywiązywanie się z zadań statutowych.

 

Obowiązków realizowanych przez PKOl jest co roku więcej, gdyż w sportowym kalendarzu pojawiają się nowe międzynarodowe imprezy, m.in. młodzieżowe igrzyska olimpijskie, olimpijskie festiwale młodzieży Europy, igrzyska europejskie i światowe igrzyska sportów plażowych. Warto przy tym zwrócić uwagę także na inne statutowe zadania PKOl: 

 

• szeroko pojętą edukację olimpijską (w tym lekcje z historii sportu i olimpizmu, spotkania z olimpijczykami, połączone zwykle z rywalizacją sportową uczniów);

• nieustanną promocję wartości fair play jako zasad fundamentalnych dla ruchu olimpijskiego;

• umacnianie kontaktów sportu olimpijskiego z kulturą i sztuką (wystawy, plenery artystyczne, promocje książek, rozliczne konkursy);

• stałe pielęgnowanie dorobku polskiego sportu, m.in. poprzez własną działalność wydawniczą (publikacje książkowe, pisma „Magazyn olimpijski” i „Olimpionik”), prowadzenie strony internetowej (Olimpijski.pl),  a także spotkania i konferencje, realizowane również poza stolicą – w radach regionalnych PKOl, klubach olimpijczyka oraz wielu szkołach, które w swych nazwach upamiętniają polskich olimpijczyków);

• opiekę nad olimpijczykami znajdującymi się w trudnej sytuacji życiowej;

• dbanie o zwiększenie udziału kobiet w ruchu sportowym i o dwutorowość kariery zawodniczej (sport i nauka, sport i praca zawodowa);

• promocję zdrowego, sportowego stylu życia (organizacja atrakcyjnych imprez sportowo-rekreacyjnych, w tym np. dorocznych Pikników Olimpijskich w Warszawie, w których niejednokrotnie uczestniczy 30–40 tys. osób).