Nowe technologie w medycynie szansą dla pacjentów i systemu ochrony zdrowia

Fundacja Polskiego Godła Promocyjnego była organizatorem debaty „Nowe technologie w medycynie szansą dla pacjentów i systemu ochrony zdrowia”, którą moderował doradca Fundacji dr Jarosław Górski z Wydziału Nauk Ekonomicznych UW. W dyskusji udział wzięli: Joanna Szyman, prezes NeoHospital, jednego z najbardziej efektywnych i przyjaznych pacjentowi ośrodków medycznych w Europie Środkowo-Wschodniej; prof. Piotr Skarżyński, prezes Centrum Słuchu i Mowy Medincus, które jest dwukrotnym laureatem Konkursu „Teraz Polska”; prof. Krzysztof Składowski, dyrektor Instytutu Onkologii w Gliwicach, laureat tytułu Promotora Polski, ustanowionego przez Fundację „Teraz Polska”; Bartłomiej Lubiatowski, prezes RSQ Technologies, firmy tworzącej urządzenia i programy medyczne dla poprawy zdrowia oraz bezpiecznego przechowywania dokumentacji medycznej pacjentów.

W słowie wstępu do debaty prof. Michał Kleiber, przewodniczący Kapituły Godła „Teraz Polska”, podkreślił, że rewolucja technologiczna w branży medycznej stała się faktem. – Niewątpliwie jest to dla nas wszystkich olbrzymia szansa na lepszą opiekę, ale jednocześnie duże wyzwanie dla świata nauki, opracowującego innowacje. Bezsprzecznie ta rewolucja wymusza także konieczność zwiększenia inwestycji w badania i rozwój. Wiele państw doskonale to rozumie i z roku na rok zwiększa nakłady w tym sektorze. Tymczasem w Polsce ciągle jeszcze te środki są niewystarczające. Pocieszający jest fakt, że konieczność zmian zauważa polski biznes, który własnymi siłami próbuje podążać za trendami i dostarczać ofertę konkurencyjną nie tylko na naszym rynku, ale także na rynkach zagranicznych – mówi prof. Michał Kleiber.

Podczas debaty dyskutowano o wpływie nowych technologii na skuteczność i wydajność systemu ochrony zdrowia, stosunku pacjentów do nowych technologii w medycynie, sztucznej inteligencji jako wsparciu lekarza. Rozmawiano również o skutecznym partnerstwie publiczno-prywatnym w systemie ochrony zdrowia oraz o rozwiązaniach technologicznych w obszarze profilaktyki, leczenia, ale także organizacji systemu, które zadomowiły się po pandemii.

Technologia to przyszłość medycyny

Debatujący zgodzili się, że rola technologii jest kluczowa dla rozwoju medycyny. Prof. Krzysztof Składowski zauważył, że wszelkie odkrycia, patenty i innowacje technologiczne, które obejmują praktycznie każdą gałąź medycyny, przyczyniają się nie tylko do tego, że procedury medyczne są bardziej precyzyjne, bezpieczne, ale również bardziej wydajne przy zachowaniu coraz wyższej jakości. – Reprezentuję radioonkologię, w której mamy do czynienia z technologią na najwyższym poziomie, w dodatku najdroższą spośród technologii medycznych. Mam na myśli nie tylko przyspieszacze, które produkują promieniowanie jonizujące do leczenia chorych w radioterapii, ale także cyklotrony czy radioterapię cząsteczkową. Radioonkologia jest wręcz uzależniona od technologii i nakładów finansowych, które trzeba przeznaczyć na inwestycje – nie tylko na zakup, ale także na serwisowanie i bezpieczną eksploatację – podkreśla prof. Składowski.

Dzięki stosowaniu nowych technologii pacjenci mają szansę na nowe możliwości leczenia. Widać to szczególnie w ostatnich latach, kiedy w Polsce zaczęto na większą skalę wykorzystywać roboty da Vinci. – W naszym ośrodku realizujemy 450 zabiegów rocznie z wykorzystaniem właśnie tego robota. Jest to dobry wynik, jak na polskie, a nawet europejskie warunki, ale pacjenci oczekują, aby takie procedury były szeroko dostępne w publicznej służbie zdrowia, a do tego potrzebne jest większe finansowanie – zauważa Joanna Szyman. Nowoczesne technologie pomagają także wytłumaczyć pacjentowi, na czym będzie polegał zabieg. – Ostatnio dzięki zastosowaniu rzeczywistości rozszerzonej przetransponowaliśmy dwuwymiarowy obraz z rezonansu magnetycznego na trójwymiarową rzeczywistość, co pomogło pacjentowi zrozumieć, na czym polega jego choroba i jak będzie przebiegała operacja. Takie postępowanie poprawia nastawienie pacjenta do proponowanej terapii i dobrze oddziałuje na cały proces terapeutyczny – podsumowuje prezes Szyman.

Bez technologii nie ma możliwości świadczenia wysokiej jakości usług, ale muszą one być poparte umiejętnościami i doświadczeniem lekarzy

– W otolaryngologii również odczuwana jest presja ze strony różnego rodzaju podmiotów, aby za pomocą robotów wszczepiać implanty ślimakowe. Nie jesteśmy zwolennikami takiego podejścia. Podam przykład. W naszym ośrodku operacja wszczepienia implantu ślimakowego trwa około 40 minut. Obserwowałem tego typu operację w jednym ze szpitali, gdzie korzystano z robota da Vinci – zabieg trwał trzy i pół godziny, a przedtem trzeba było poświęcić kolejne dwie na przygotowania. Czas procedury nie zawsze jest priorytetem, z pewnością warto go poświęcić, jeżeli zabieg z użyciem robota będzie bezpieczniejszy i skuteczniejszy, a tak w tym przypadku nie jest. Rozumiem ideę wykorzystania robotów w krajach, w których umiejętności chirurgiczne nie są wystarczająco rozwinięte i ryzyko powikłań jest większe. Zatem ważne, żeby dobierać odpowiednie technologie do umiejętności specjalistów i możliwości organizacyjnych ośrodków – podkreśla prof. Piotr Skarżyński.

Czy lekarze odczuwają wypalenie zawodowe?

Od dwóch lat WHO alarmuje, że wśród medyków panuje epidemia wypalenia zawodowego, m.in. z powodu konieczności prowadzenia dokumentacji medycznej. Szacuje się, że na każde 15 minut kontaktu z pacjentem medycy poświęcają kolejne 45 minut na prowadzenie dokumentacji.

– Dlatego zajęliśmy się tym zagadnieniem i teraz dzięki zastosowaniu nowoczesnych technologii, aplikacji mobilnych w telefonie do dyktowania i autouzupełnień, potrafimy skrócić czas wytworzenia i archiwizacji dokumentów medycznych z 45 do… 7 minut – mówi prezes RSQ Technologies Bartłomiej Lubiatowski. – Pacjenci są pod wrażeniem, kiedy lekarz w ich obecności dyktuje do telefonu opis schorzenia i zalecenia dotyczące dalszego postępowania. Ponadto nasz system w pełni integruje się z modułem RSQ Holo, czyli rozszerzoną rzeczywistością w sali operacyjnej, gdzie lekarze mogą podejrzeć na wirtualnych monitorach dane pacjentów w postaci holograficznej – dodaje.

Pokutuje przeświadczenie, że rozwiązania technologiczne w opiece zdrowotnej są drogie

Nowoczesne systemy tworzone w nowych technologiach nie mają ciężaru infrastruktury powstałej w latach 90., więc ich twórcy mogą oferować je w konkurencyjnych cenach. – Przykładowo możemy wdrożyć system archiwizacji obrazów i komunikacji PACS, wzbogacając go systemem opartym na sztucznej inteligencji. Takie rozwiązanie można wykorzystać do obsługi szpitalnych oddziałów ratunkowych, łącząc go z systemami sali operacyjnej zawierającymi nasze rozwiązania holograficzne. I to wszystko w cenie dotychczasowego systemu PACS – wyjaśnia Bartłomiej Lubiatowski. Pokutuje przeświadczenie, że rozwiązania technologiczne w opiece zdrowotnej są drogie, ale czasy się zmieniają i mamy w zasięgu ręki lepsze technologie – tańsze i łatwiejsze w obsłudze, dokładniejsze, lepiej służące pacjentom. Oznacza to istotne zmniejszenie kosztów dla placówki ochrony zdrowia, bo lekarz może pracować z większą liczbą pacjentów.

Kluczem do sukcesu jest współpraca na wielu poziomach

 – Do dalszego rozwoju i polepszenia jakości usług medycznych potrzeba poprawy komunikacji na styku lekarz – inżynier oraz na styku publiczno-prywatnym – zauważa prof. Piotr Skarżyński.

Zakup sprzętu jest tylko inwestycją. Nie osiągniemy sukcesu bez przygotowania zespołów czy wręcz całych procesów organizacyjnych uwzględniających interdyscyplinarność danych wytworzonych przez interdyscyplinarne zespoły. – Zachęcamy twórców technologii, aby odwiedzali nasz szpital w ramach projektu Living Lab i prezentowali swoje rozwiązania użytkownikom, konfrontując się z ich opiniami, bo informacja zwrotna jest niezwykle ważna w procesie doskonalenia innowacji – mówi prezes Szyman.

Ważne jest także zespołowe i interdyscyplinarne podejmowanie decyzji w postępowaniu z pacjentem, szczególnie w przypadkach przewlekłych lub kiedy następują nieoczekiwane zmiany w stanie choroby u pacjenta. Taka sytuacja ma miejsce na przykład w onkologii. – Lekarz prowadzący powinien mieć możliwość odwołania się do grona specjalistów, którzy korzystając jednocześnie z tej samej wiedzy na temat konkretnego pacjenta, będą mogli wypracować najlepszy tok postępowania. Takie platformy do wymiany poglądów czy prezentacji wyników badań już są wykorzystywane w obrębie naszej wielospecjalistycznej placówki. Życzyłbym sobie, aby był to standard postępowania w Krajowej Sieci Onkologicznej – podsumowuje prof. Składowski.

Technologia nadzieją na lepsze jutro – wnioski z debaty

W podsumowaniu debaty dr Jarosław Górski zawarł wnioski, z którymi zgodzili się jej uczestnicy. Technologia jest obszarem wielkiej szansy dla jakości życia pacjentów, sprawności pracy lekarza i funkcjonowania systemu ochrony zdrowia, ale stanowi też wyzwanie i obnaża często ewidentne braki w jakości procedur prawnych i zarządczych. Ujawnia też duże oczekiwania ze strony pacjentów odnośnie jakości, dostępności i szybkości świadczonych usług medycznych. – Uczmy się współpracować i nie bójmy się technologii, bo ona mocno wspiera edukację i jest płaszczyzną do współpracy dla personelu medycznego, pomocniczego oraz zarządzającego w ochronie zdrowia. Technologia jest nadzieją na lepsze zdrowie – podsumowuje dyskusję dr Jarosław Górski.

******

Trend rozwoju innowacyjności w polskiej medycynie widać również wśród uczestników Konkursu „Teraz Polska”. Kapituła Konkursu pod przewodnictwem prof. Michała Kleibera co roku nagradza Godłem „Teraz Polska” nowoczesne wdrożenia technologiczne z zakresu medycyny. Nagrodę otrzymało miedzy innymi Centrum Słuchu i Mowy Medincus (dwukrotny laureat), a także organizator i gospodarz Kongresu Zdrowie Polaków – Światowe Centrum Słuchu (nagrodzone za program leczenia zaburzeń słuchu za pomocą implantów słuchowych).

Inne produkty i usługi medyczne z Godłem „Teraz Polska”:

• pierwsza polska endoproteza całkowita stawu biodrowego firmy Medgal,
• inteligentny system do monitorowania astmy opracowany przez startup StethoMe,
• szybki test genetyczny na obecność wirusa SARS CoV-2 opracowany przez GeneMe,
• diagnostyka genetyczna oparta na sekwencjonowaniu genowym opracowana przez Warsaw Genomics,
• małoinwazyjny system implantów ortopedycznych do zespoleń urazów układu kostnego człowieka firmy ChM Sp. z o.o.,
• kardiochirurgia małoinwazyjna wdrożona przez Centralny Szpital Kliniczny MSWiA w Warszawie,
• stent do bifurkacji naczyń wieńcowych firmy Balton Sp. z o.o.