Kultura i emigracja, czyli o tym, jak Polacy promują swój kraj

Fot. Archiwum Link to Poland

Emigracja i kultura nierozerwalnie związane są z historią Polski – od czasów zaborów, poprzez lata powojenne i 80. Polscy twórcy żyjący poza granicami kraju zostawili nam w dziedzictwie ogromny dorobek w dziedzinie literatury, muzyki i sztuki, z którego czerpiemy do dziś. To oni pielęgnowali pamięć narodową i kształtowali umysły przyszłych pokoleń. To oni nie pozwalali światu zapomnieć o Polsce.

Pielęgnować polskie tradycje, kulturę i historię, dbając o przekaz informacji

Ponoć dobra sztuka promuje się sama. Wiemy jednak, że w dzisiejszych czasach jesteśmy zasypywani ogromną ilością informacji, których nie sposób przyswoić, dlatego tak łatwo czasem przeoczyć również i te wartościowe. Portal Link to Poland w jednym miejscu gromadzi informacje dotyczące Polaków działających i mieszkających poza granicami kraju, a dział Kultura jest jego istotnym elementem. To swoistego rodzaju międzynarodowa platforma, w kompleksowy sposób przybliżająca inicjatywy Polaków podejmowane na całym świecie. Link to Poland wspiera je medialnie.

Na portalu nie brakuje artykułów prezentujących wybitnych artystów i ciekawe wydarzenia, zarówno cieszące się ogromną popularnością, jak i zdobywające dopiero swoich odbiorców, rzadko prezentowane w mediach. Ogromna różnorodność dźwięków, ujęć, barw, tematów ukazuje szerokie spektrum umiejętności i kreatywności Polaków, którzy dzięki swojemu talentowi, pracy i zaangażowaniu promują Polskę w świecie.

Niezbędną składową każdego wydarzenia kulturalnego czy projektu jest przekaz informacji. Istotne jest, by zainteresować nimi publiczność i dotrzeć do tych, którzy mogą zaangażować się w pomoc przy realizacji kolejnych edycji. Dlatego też na portalu Link to Poland można znaleźć również kalendarz wydarzeń kulturalnych – od kameralnych spotkań i imprez, poprzez prezentacje filmów czy spektakli, aż do koncertów i festiwali, w których biorą udział tysiące osób. Są wśród nich także obcokrajowcy, którzy mają okazję bliżej poznać naszą ojczyznę i to, co ma do zaoferowania.

Polska kultura nie jest ujęta w żadne ramy geograficzne, bez ograniczeń przemierza kontynenty, państwa, miasta, by dotrzeć nawet do niewielkich miejscowości, podobnie jak nasi rodacy. W niniejszym artykule przyjrzymy się wybranym wydarzeniom, które w ciągu ostatnich dwóch lat zostały zaprezentowane na portalu Link to Poland. Obrazują one ogromny potencjał kultury w promocji Polski za granicą.

Polskie kino na świecie

Polskie kino i jego twórcy od lat znani są na świecie – retrospektywy filmów Andrzeja Wajdy, Krzysztofa Kieślowskiego, Jerzego Kawalerowicza, Tadeusza Konwickiego czy Romana Polańskiego zawsze przyciągają rzesze publiczności.

Nie mniejsze zainteresowanie wzbudzają wydarzenia i festiwale prezentujące współczesne polskie produkcje. Filmland Polen – Festiwal Nowego Filmu Polskiego, obejmujący Hanower, Hamburg i Lubekę, LET’S CEE Film Festival w Wiedniu, Festiwal Filmu Polskiego w Ameryce, realizowany w Chicago, czy cykle filmowe prezentowane przez Polish Filmmakers w Nowym Jorku na stałe wpisały się w kalendarze lokalnych wydarzeń kulturalnych. Projekcje najnowszych polskich filmów, możliwość osobistego spotkania i rozmowy z ich twórcami są niezapomnianym przeżyciem zarówno dla Polaków, jak i obcokrajowców.

Największym mobilnym festiwalem promującym współczesne polskie kino jest Play Poland Film Festival. Swoim zasięgiem objął nie tylko Londyn, Edynburg, Glasgow, Belfast, Sunderland, Birmingham i Aberfeldy, ale także Ottawę, Nowy Jork i Oslo. Podczas trwającego około dwóch miesięcy festiwalu widzowie mają okazję obejrzeć najnowsze pełno- i krótkometrażowe polskie produkcje. Play Poland to także doskonała okazja, by spotkać się z filmowcami i producentami oraz wziąć udział w warsztatach, wystawach czy koncertach.

Muzyka – język ponad granicami

Polska muzyka, podobnie jak film, również dociera poza granice naszego kraju. Dzięki swej ogromnej różnorodności, ponadczasowości i formie przekazu trafia do każdego odbiorcy.

Nie sposób wymienić wszystkich polskich artystów, muzyków i kompozytorów oraz opowiedzieć w jednym artykule o ich niezwykłym talencie, zdobytych nagrodach czy wyróżnieniach. Polscy muzycy koncertują bowiem wszędzie, w każdym zakątku świata, prowadzą warsztaty oraz uczą zagranicznych studentów, jak grać utwory Chopina czy polskich współczesnych kompozytorów. Obecni są zarówno w irackim Kurdystanie, jak i na nowojorskich uczelniach.

Przykładem inicjatywy, która ma szanse na stałe zagościć na światowych scenach, są Dni Muzyki Polskiej, organizowane przez Stowarzyszenie Piano Classic. Dwadzieścia koncertów, osiem krajów, dziewięcioro artystów, a oprócz tego warsztaty instrumentalne i panele dyskusyjne – to wszystko oferowane jest w ramach projektu. Wybitni polscy artyści, a wśród nich Patrycja Piekutowska, Sławomir Zubrzycki, Anna Miernik, Marian Sobula, Agata Igras-Sawicka, Barbara Borowicz i Andrzej Pikul, odwiedzili już Gruzję, Armenię, Turcję, Tadżykistan, Kazachstan, Kirgistan, Izrael i Azerbejdżan. Publiczność miała okazję usłyszeć w ich wykonaniu utwory m.in.: Chopina, Lutosławskiego, Paderewskiego, Szymanowskiego, Pendereckiego, Bacewicz, Szałowskiego czy Lamparta. Bogaty program koncertów zawsze przyciąga wielu zainteresowanych, dając tym samym możliwość prezentacji Polski z jak najlepszej strony. W tym roku artyści wyruszają z koncertami i warsztatami do Ameryki Południowej. Ich przebieg będzie na bieżąco relacjonowany na stronach Link to Poland.

Również tradycyjna muzyka polskiej wsi, dzięki nowoczesnym aranżacjom, improwizacji zbliżonej do bluesa czy jazzu, swojej kolorystyce i ekspresji, porusza nie tylko polskie serca, ale i przyciąga zagraniczną publiczność. Najlepszym tego przykładem jest repertuar awangardowej formacji Janusz Prusinowski Trio, łączącej muzykę ludową z tańcem, a archaiczność z nowoczesnością, oraz koncerty Anny Marii Jopek, występującej na scenie z największymi gwiazdami, będącej doskonałą ambasadorką Polski w świecie. Wyjazdy zagraniczne na stałe wpisały się w jej kalendarz artystyczny. Przemierzając świat od Chin, Japonii, Korei Południowej, przez Turcję, Holandię, Portugalię, aż do Stanów Zjednoczonych i Kanady, Anna Maria Jopek przekazuje publiczności najpiękniejsze polskie dźwięki.

Wśród artystycznych przedsięwzięć Polaków znajdują się również konkursy literackie, plastyczne i muzyczne, zarówno dla dzieci, jak i dorosłych. Jedną z najnowszych inicjatyw jest międzynarodowy konkurs polskiej piosenki The Voice of Polonia. Finał pierwszej edycji odbył się w ubiegłym roku w Brukseli. Na drodze eliminacji jury pod przewodnictwem znakomitych artystów – Marii Sadowskiej i Stanisława Wenglorza – wybrało zwycięzcę, którym został Rafał Motycki, mieszkający na stałe w Wielkiej Brytanii. Konkurs przyciągnął wiele indywidualności i talentów wokalnych. Zgłosiło się do niego ponad 70 Polaków, na co dzień mieszkających w Belgii, Francji, Holandii, Niemczech, Wielkiej Brytanii i na Ukrainie. Byli wśród nich nie tylko młodzi artyści, dopiero szukający swojej drogi, ale także ci z większym doświadczeniem, którym życie uniemożliwiło wcześniej realizację marzeń. Dzięki wyjątkowo wysokiemu poziomowi kandydatów oraz trasie koncertowej laureatów, prowadzącej przez Lille we Francji (Teatr Salle du Gymnase), Rotterdam w Holandii (Teatr Zuidplein) oraz Solingen w Niemczech (klub Cobra), konkurs stał się spektaklem pełnym emocji i świetnej muzyki.

Jak widać, polscy twórcy mieszkający za granicą często łączą swe siły i talenty, dzięki czemu łatwiej im realizować różne artystyczne projekty. Na podobnej zasadzie działa stowarzyszenie Polish Artists in London (PAiL London). Jest to organizacja, która wspiera i zrzesza wschodzących artystów polskiego pochodzenia działających w Wielkiej Brytanii, promujących polską kulturę na Wyspach. W ubiegłym roku stowarzyszenie zorganizowało m.in. cykl wydarzeń Knock Art, łączących różne dziedziny kultury: teatr, muzykę, sztuki wizualne, film i literaturę. Projekt ten skierowany był zarówno do publiczności polsko-, jak i niepolskojęzycznej i miał na celu łamanie stereotypów kulturowych poprzez mocne „uderzenie sztuką” (knock out), prezentowaną przez młodych twórców londyńskich (szczególnie tych o polskich korzeniach), oraz zachęcenie uczestników wydarzeń do współtworzenia kultury polskiej, powstającej tu i teraz. Działania prezentowane podczas Knock Artu opierały się na wzajemnej wymianie doświadczeń, pomysłów i inspiracji oraz budowaniu networkingu.

Polscy artyści i emigranci, organizując różne wydarzenia w sposób nowoczesny i niebanalny, dbają o to, by angażować w nie również lokalnych mieszkańców i stworzyć tym samym okazję do wzajemnego poznania się. I taki był również cel zorganizowanego w Wielkiej Brytanii interdyscyplinarnego wydarzenia „Poznaj swoich polskich sąsiadów/ Meet Your Polish Neighbours”, w czasie którego londyńczycy mieli okazję zapoznać się z polską kulturą i językiem (drugim językiem Wielkiej Brytanii).

Wiele inicjatyw podejmowanych przez Polaków poza granicami kraju przybiera charakter cykliczny i na stałe wpisuje się w kalendarze lokalnych wydarzeń kulturalnych. To bardzo dobre podłoże, na którym można zbudować spójną markę, nierozerwalnie związaną z Polską i jej kulturą. Tradycją stały się również Dni Polskiej Kultury, organizowane cyklicznie w wielu krajach świata, m.in. w Wiedniu, włoskim Udine, Liverpoolu, Bremond w Teksasie, Wilnie i Oslo, oraz festyny, m.in. australijski PolArt i chicagowski Taste of Polonia. Nieodłącznym elementem tych wydarzeń są spotkania literackie, wystawy fotografii i sztuk pięknych, występy taneczne, koncerty i spektakle teatralne. Ich organizacja nie byłaby możliwa bez zaangażowania Polaków mieszkających w danych krajach. Wiele fundacji czy stowarzyszeń wspiera polskich artystów. Takie działania realizuje m.in. Fundacja MMusic z Holandii, organizująca koncerty polskich muzyków, Gram-X Promotions, dzięki której nowojorska publiczność może posłuchać polskich gwiazd rocka, reggae czy hip-hopu, a także Hurricane of Hearts, corocznie zapraszająca do Londynu polskie zespoły przy okazji organizowanych koncertów i imprez charytatywnych.

Zaprezentowane w niniejszym artykule wybrane wydarzenia, inicjatywy i projekty pokazują ogromny potencjał polskich artystów. Wykazują również, że – poza wspomnianą na wstępie edukacyjną rolą – kultura stanowi doskonały pretekst do współpracy twórców z różnych dziedzin (muzyki, tańca, sztuki i teatru) oraz daje możliwość wspólnego działania artystów mieszkających w Polsce i poza jej granicami. To także łatwy sposób, by angażować w te inicjatywy obcokrajowców. Kultura łączy ponad granicami, ponad językami – nie sposób zorganizować choćby niewielkiego wydarzenia kulturalnego bez współpracy, kompromisu i jedności. Co więcej, przy okazji wydarzeń kulturalnych również polskie firmy i przedsiębiorcy mają idealną okazję ukazania swojego potencjału i zaprezentowania aktualnej oferty. Kultura buduje dobrą atmosferę, łamie stereotypy, uprzedzenia i jest idealnym narzędziem promującym Polskę w świecie. Warto sprostać temu wyzwaniu i opracować spójną strategię promocji Polski wśród obcokrajowców poprzez wspomniane wydarzenia kulturalne. To oni są najlepszym nośnikiem informacji. Najprawdopodobniej, zauroczeni tym, co Polska ma do zaoferowania, z entuzjazmem będą dzielić się wrażeniami, inspirując tym samym swoich bliskich do poznawania naszej ojczyzny.