Czy gospodarka Europy jest gotowa na sytuację globalną, konflikty i nowe rozstrzygnięcia geopolityczne? Analiza
Europa, stojąca w obliczu napiętej rzeczywistości geopolitycznej, musi odpowiedzieć sobie przede wszystkim, czy jest dziś i czy będzie w najbliższych miesiącach gotowa w sensie gospodarczym na znaczącą inicjatywę, adekwatne reagowanie, dynamiczną aktywność. Choć na niebie nad naszym kontynentem gdzieniegdzie fruwają pojedyncze jaskółki nadziei, to ogólna sytuacja nie napawa optymizmem. Oto aktualny obraz europejskiej gospodarki i zasadnicze trendy, które zdeterminują sytuację w najbliższym czasie. Artykuł powstał na podstawie analizy ostatniej, jesiennej prognozy ekonomicznej, przygotowanej przez Komisję Europejską.
Odrodzenie wzrostu w trudnych warunkach
Zgodnie z raportem, Unia Europejska doświadcza odbicia gospodarczego napędzanego przez popyt krajowy. Wzrost realnego PKB na lata 2024-2025 oscyluje w granicach 2% rocznie, choć jest niższy niż w poprzednich latach odbicia po pandemii. Kluczowym czynnikiem tego wzrostu są inwestycje publiczne wspierane funduszami unijnymi, w tym mechanizmem odbudowy i odporności (RRF).
Jednocześnie handel zagraniczny, tradycyjny motor wzrostu UE, został osłabiony przez rosnące napięcia geopolityczne oraz zmniejszony popyt globalny. Wyraźnym trendem jest też osłabienie dynamiki konsumpcji prywatnej, co wskazuje na ostrożniejsze podejście gospodarstw domowych wobec niepewnej przyszłości.
Inflacja na rozdrożu
Inflacja, jeden z głównych problemów gospodarczych ostatnich lat, ma nadal spadać, napędzana przede wszystkim obniżką cen usług. Zgodnie z prognozą, roczna inflacja HICP ma wynieść 3% w 2024 roku i zbliżyć się do celu Europejskiego Banku Centralnego (2%) w 2025 roku. Jednocześnie koszty żywności przetworzonej oraz energii pozostają na podwyższonym poziomie, co nadal wpływa na realną siłę nabywczą konsumentów.
EBC, widząc zmniejszającą się presję inflacyjną, planuje szybsze luzowanie polityki pieniężnej niż przewidywano na wiosnę. Oczekiwania dotyczące stóp procentowych wskazują na możliwość ich stopniowego obniżenia już w drugiej połowie 2024 roku.
Rynek pracy: siła i słabość
Pomimo przewidywanego ochłodzenia rynku pracy, zatrudnienie w UE pozostaje na solidnym poziomie. Stopa bezrobocia utrzymuje się w granicach 6%, co jest jedną z najniższych wartości w historii. Niemniej jednak wzrost zatrudnienia spowalnia, co może być sygnałem wyczerpywania się potencjału wzrostowego w sektorze pracy.
Zmniejszenie dynamiki zatrudnienia może wynikać z kilku czynników, w tym zmieniającej się struktury rynku pracy oraz rosnącej automatyzacji. Z jednej strony, sektor technologiczny i usług cyfrowych generuje nowe miejsca pracy, z drugiej zaś przemysł tradycyjny zmaga się z presją kosztową i konkurencją globalną.
Wyzwaniem dla stabilności: dług i deficyty
Choć deficyty budżetowe w UE maleją, stosunek długu publicznego do PKB nadal się zwiększa. Prognozy wskazują na wzrost wskaźnika długu do poziomu 88% PKB w 2025 roku. Z jednej strony odzwierciedla to konieczność inwestycji publicznych, z drugiej zaś zwiększoną ekspozycję na ryzyka finansowe.
Kluczowe trendy na przyszłość
Analiza prognozy jesiennej wskazuje na kilka istotnych trendów, które będą kształtować gospodarkę UE w nadchodzących latach:
Transformacja energetyczna: Wzrost cen energii i rosnąca zależność od importu gazu skłaniają kraje UE do przyspieszenia inwestycji w odnawialne źródła energii. Fundusze unijne wspierające zieloną transformację staną się kluczowym elementem polityki gospodarczej.
Digitalizacja gospodarki: Sektor technologiczny będzie jednym z głównych beneficjentów funduszy unijnych, co sprzyja rozwojowi nowych technologii i modeli biznesowych. Wzrost inwestycji w technologie cyfrowe może przyspieszyć produktywność, ale również pogłębić dysproporcje między regionami.
Geopolityczne przetasowania: Napięcia na arenie międzynarodowej, w tym konflikt na Ukrainie i relacje handlowe z USA, będą miały kluczowy wpływ na stabilność gospodarczą. Unia Europejska będzie musiała dostosować swoje strategie handlowe i politykę zagraniczną do nowych realiów.
Społeczna transformacja: Zmiany na rynku pracy, w tym wzrost znaczenia pracy zdalnej i elastycznych form zatrudnienia, będą wymagały nowego podejścia do polityki społecznej i edukacyjnej. Inwestycje w kapitał ludzki staną się niezbędne dla utrzymania konkurencyjności regionu.
Podsumowanie
Europa wkracza w kolejny etap rozwoju gospodarczego, gdzie kluczowym wyzwaniem będzie utrzymanie równowagi między stabilnością makroekonomiczną a koniecznością inwestycji w przyszłość. Prognozy na lata 2024-2025 wskazują, że los gospodarki UE zależy od zdolności do odpowiedzi na nowe wyzwania i wykorzystania szans, jakie niesie transformacja energetyczna, cyfrowa i społeczna.
Kamil Broszko / "Magazyn Teraz Polska"
